Ahmet Cevdet Paşa milletle
ilgili şöyle düşünür. Osmanlı, başlangıçta küçük olmasına rağmen Türkler’e
mahsus özelliklerini Arapların kahramanlık ve dindarlıklarıyla birleştirmiştir,
der. Oysa Türkler’in bu durumları Arapların dindarlığından çok Muhammediliğin
içselleştirilmesiyle ilgilidir. Eğer öyle yapmış olsaydık Muhammedi bir toplum
değil Arabi bir millet olurduk. Ki Muhammedilikten mülhem olan
Mehmedilikte Arabilik de içkindir zaten.
Tarihimizde millet olma
durumu herhangi bir kavmiyete göre olmamıştır, Muhammed’ (a.s) e dönük olarak
gerçekleşmiştir. Onun hayat anlayışıyla muşahhaslaşmıştır. Ve somutlaşmada renk, kavim ayrımı gözetmeden
ümmetin tüm renkleri kendine yer bulmuştur.
Şimdilerde biz buna modern dille söylersek kişilikle millet olma
anlayışı diyoruz.
