Yusuf Kaplan’ın, 10 Temmuz 2017,
Yenişafak’taki her hükümeti farklı bir cumhuriyet görüşü içinde anlattığı
metni ilginç. Yusuf Kaplan, 1923’ten bu yana beş tarz cumhuriyet anlayışının yaşandığını söylüyor. İlki, Atatürk’le. İkincisi, Menderes’le. Üçüncüsü,
Menderes Hükümetine son veren 6o darbesi ile. Dördüncüsü, Özal’la. Ve
sonuncusunun ve beşincisinin ise Ak Parti ile yaşandığını iddia ediyor. Oysa
tarih, kısa süre için yapılan bu derece bir kalabalık sınıflandırmayı ve
adlandırmayı kabul etmez.
Çünkü benzeri şey, modern şiirimiz içinde
de yaşandı. Ancak geriye iki şey kaldı. Birinci
Yeni ve İkinci Yeni şiiri. Üçüncü
Yeni adı altında şiir okumaları yapıldıysa da şiir tarihi ve gerçeklik, bunu
reddetti.
Aslında siyasetteki mücadele bu iki cephe arasında
geçmiştir. Hala, parti liderleri bu iki versiyon arasında gelip gider. Mesela
bir zihniyet Birinci Yeni’yi öne
sürerken; diğeri ağırlıkla sırtını İkinci Yeni’ye yaslar. Yani iki tür fikirden ve dolayısıyla
da iki tür cumhuriyet mantığından bahsetmek daha yerinde olur.
Üçüncü Yeni Şiiri veya Sanatı yoksa
gerçekte Üçüncü Dönem Cumhuriyet de yoktur. Üçüncü Yeni Şiiri gelmedi ancak
onun yerine 1990’larda Neo-Epik şiir akımı doğdu. Bu ise meselelere veya cumhuriyete kalabalık sınıflandırmalarla değil başka cephelerden yaklaşılması
gerektiğini gösterir.
Açıkçası Türkiye, bilmem kaçıncı
cumhuriyet dönemini değil, 15 Temmuz Direnişi’yle Birinci Klasik Dönemini kapadı. Sonuçta cumhuriyete
bakış açısından kaynaklanan bu ayrışmalar da o dönemin en belirgin özelliğiydi.
Yeprem Türk
