İlk Türkçe sözlük burada yazılmıştır. Bir gramer şehridir.
Türkçe’nin medeniyet dili olmaya doğru adım attığı yerdir.
Etrafı, yüce dağlarla tabiatın hacı babaları ile
çevrilmiştir. Tarım ve su dokusundadır, kültürü.
Haniflikten
İslam’a geçişin tüm tatlı ve şuh nekahâti üzerindedir.
Görürsünüz bunu, onun tarihini inip çıktınız mı, alçağına
yükseğine varıp baktınız mı.
İlk defa İslam olan halka ve kente melekler daha çok mesai
harcar, neşe gibi tatlı duygular saçar ödül olarak, derler. Gerisi sana
kalmıştır emeğe ve sadakate, diye de eklerler.
Peygamber-i Ekber'e Mehmed olunan yılların başladığı yerler.
Medeniyetimizin bir eşiğidir, ulu kapısıdır. Fetih
akidesi ve hissi Anadolu’ya, kendine özgü lisanla buradan girmiştir.
Daha sonra yazacağım Bursa, dimağımda Ş ve L
harlerini öne çıkarır. Ve denizle suyla yan yanadır. R’yi de kapsar, çünkü
lisanda dans etkisidir. Çöl kentlerinin sesi F S M’dir. Çöl de bir bakıma deniz
kadar; kum ise su gibi hareketlidir. Ve R sesi, müziğidir. Oysa P Ç T K denizsiz
Asya’nın, Kaşgar’ın sesidir. Serttir. Buranın hayatında ve yazının da R sesi, yani kıvraklık kaynağı göktendir.
Biri rahmana, su gibi gider kıvrıla kıvrıla.
İkincisi kum gibi savrula savrula. Üçüncü dil, cengaverdir yara yara ulaşır. Ve
ilerde Kaşgar, Anadolu’ya da böyle varacaktır.
Güller şehridir. Ve bir gül, burada elbiseye, duvarlara
işlenen en etkin çiçektir. Gül, Mehmed’in elinde Allah’a penceredir,
açılır.
Sakin bir tavır, saf bir şuurdur; duyguda sadedir. İlk ışıma
meyvesidir. Asya ağacının dallarında ilk yeşeren İslam çiçeklerinden. Bu
ana duygunun ilhamı burada hep dolaşır.
Şehir
kurarken doğada kalan parçalarını toplamışlar. Muhiti, kendileriyle bütünlemişler.
Ruhlarıyla, tabiatta vakit geçirmişler. Maddeyle neşideler yapmışlar.
Mimarisinde renkler sanki itikafa girmişler sonra duvarlara geçmişler.
Hak yemeden,
aşırılıklar saçmadan sade bir tarz nizam eylemişler.
Üstü salkım salkımdır. Göğünün cıvataları gevşek gibi durur,
sanırsınız ki yere düşecektir, süzümlüdür ve temiz yüzlü gecelerde gökler,
nurunu aşağı silkeler gibidir.
Y.T.
