&

Modern şehir telakkimizi iki parçaya ayırmak mümkün. Birincisi: Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Abdülhak Şinasi Hisar ile gelen nostaljik, romantik ve musikiyle yan yana ilerleyen pathos şehir tefekkürü.

İkinci kısımsa Akif, Necip Fazıl, Sezai Karakoç ve Turgut Cansever gibi şehrin temellerine adaleti, işlevselliği,  ahlakı ve güzelliği koyan ethos damardır. Akidevi şehir anlayışıdır. Medinetül Fazıla’ya dayanır. Endülüs, Selçuklu, Osmanlı İslam şehirleri büyük oranda bu kökten beslenmiştir.

Birincisi, modern zamanlarda oluşan, daha çok, Yahya Kemal’in biz üçüncü Roma’yız  tarzında dillendirdiği modern mimari yorum. 

Bugün şehir telakkimiz, Yahya Kemal’in şehir tefekkürünün etkisi altındadır. Nostaljiktir, semboliktir. Estetik ve zevk kelimesinden ibarettir.

Şu fetih vak’ası, yâ Rab! Ne büyük mucizedir!

Her tecellisini nakletmek uzundur bir bir;

Oysa İstanbul’u fetih kavramıyla yan yana getirip adlandırmak, aslında Bizans İstanbul’unu akidevi temelde yeniden inşa etmeye dönüktür. Çünkü fetih kelimesi akidevi bir sözcüktür.

Ancak Yahya Kemal tarzı şehir idraki, fetih kavramını, sırf estetik bir malzemeye dönüştürmüştür. Adil, ahlaklı, ilimli, güzel, halkının işini kolaylayan, doğayla uyumlu, sade şehrin akidevi temelleri unutulmuştur. Medinet’ül Fazıla anlayışı geri düşmüştür.

Y.Türk