MEHMETLİ MİLLETİ KLASİKLERİ
AHMEDE
XANİ
…
Hiç
mümkün mü felek çarkından,
Bizim
için de bir yıldız
çıksın.
Bahtımız bize yar olsun;
Bir
defalık
uykudan uyanır olsun.
Bizden
de cihanın
sığınağı bir padişah çıksın
Yani
bize de bir padişah olarak peyda oluversin
…
(Kültür
ve Turizm Bakanlığı, 2014)
Bu
beyitler, Ahmede Xani’nin Mem u Zin adlı manzum eserinden
alınma. Aslında bizdeki Leyla ile Mecnun, Aslı ile Kerem
gibi şiirsel hikayelerin farklı bir düzlemdeki devamı. Yani millet olarak
ortak bir kişilik dillendirmesi. Her ne kadar Kürt aşiretlerinin övgüleri,
yiğitlikleri, gayretleri,
meziyetleri, tembellikleri
beyanında da olsa bu dizeler Leyla
ile Mecnun’un o kendine has duruşuyla aynıdır. Yani bir bakıma
Anadolu’da, daha kapsamlı söylersek Doğu’da yaşayan İslam milletinin tarz
ı ifadedesidir bu. Ancak tek bir farkla.
O da şu: Bütün içindeki bir meselenin
yani Kürtlerin dünyaya bir padişah, bir lider
çıkarması bahsinin ön plana çekilmiş olması. Bu, ısrarla vurgulanır
eserde. Gerçi Ahmede Xani’nin, ortak bir kişilik etrafında bir millet olma
anlayışından ziyade Kürtçülük ideologu gibi hareket etmesi, 17. Yüzyılda yaşamış biri için bir erken
dönem milliyetçilik anlamına gelebilir mi? Bilmiyorum. Gelse de bunun ehemmniyeti yok. Çünkü İslam’ın Doğu’ya
konumlandırdığı bir öz düzen vardır. Bu
da kişilikle millet olma anlayışıdır. Doğrusunu söylemek gerekir ya, bu:
siyasetimizdeki Allah’ın hakkıdır. Bu hakkı gözetmeyenler ya etkisiz kalıyorlar
ya da yok olmaya yazgılı dururlar İslam topraklarında.
Ama
Ahmede Xani’nin de hakkını yemeyelim. Her ne kadar beyan olarak
Kürtlerin şu özellikleri bu üstünlükleri üstünedir dese de manzumesinde, eseri,
özü bakımdan ortak kişilik ele geçiriyor. Yapıttaki asıl kahraman çünkü Mem
yani Memo yani Mehmet’ tir. Muhammed (S.A.V.)’in Mehmedi. Yani Mehmetli Milleti’nden bir bireydir,
Memo. Köklerde Ahmede Hani’nin Mem’iyle
askerimiz olan Mehmetçik arasında bir fark yoktur. Türklerin, Kürtlerin ve Arap’ların ortak
hikayesidir bu siyaset. Fatihlerin, Selahaddin Eyyübilerin, Leyla İle
Mecnunların sigortasıdır.
Yeprem Türk
